Afstand: 18 kilometer
Terrein: Verharde, geasfalteerde paden. Rondom Beetsterzwaag door de bossen op paden, lanen en singels.
Het weer: Licht bewolkt maar gaandeweg de tocht meer wolken. Temperatuur rond 18 graden.
Wat er tijdens de tocht gebeurde
Het is sinds 15 oktober vorig jaar de eerste wandeltocht van de Wandelburen.
De finish-auto wordt geparkeerd op het parkeerterrein aan de nieuw ingerichte Poastwei, net achter Hotel-Restaurant Lauswolt.
 |
| Zo..... en nu de ritsen van de tas nog even dicht...... |
We starten bij het gemaal nabij Nijbeets – Ulesprong. De wandelroute van vandaag wijkt iets af van de originele route. Volgens het routeboekje moeten we door Nijbeets, terwijl wij ervoor kiezen om via de “Jansen Stichting” te wandelen en iets verderop het schelpenpaadje naar de zandwinning te nemen. De route voert ons op deze manier door meer natuur en langs minder huizen. Enig nadeel is dat het parcours vandaag anderhalve kilometer langer is dan het boekje aangeeft.
Janssenstichting
In de uitgestrekte Beetsterpolder, die door de alles verwoestende overstroming van 1892 landelijke bekendheid kreeg, lagen 'geheele oppervlakten' er ongebruikt bij, terwijl deze ondergrond (= grond waarvan het veen al is afgegraven) zeer geschikt zou zijn voor ontginning.
P.W. Janssen (1821-1903), rijk geworden door de tabakshandel in Nederlands-Indië, vond dat hij met zijn vermogen goede werken moest verrichten. Zo wilde hij o.a. het lot van de arme veenarbeiders in Zuidoost Friesland verbeteren. Eén van zijn projecten was de aankoop in 1899 van 77 ha ondergrond in de Westerburefennen onder Nij Beets. Met ca. 100 arbeiders werd dit land 'in cultuur gebracht'. Nieuwe sloten en wijken werden gegraven en de legakkers werden vlak gemaakt. Reeds in 1900 stonden er 7 'nette boerenhuizingen' met ieder 4 hectare grond. Ieder jaar werd de grond bemest met terpaarde van de afgegraven terpen in het noorden van Friesland.
Naar het aantal huizen werd het nieuwe streekje aanvankelijk Zevenhuizen genoemd, later hernoemd tot Janssen-Stichting, naar de initiatiefnemer tot ontginning van het gebied. Met geld van de P.W. Janssen's Friesche Stichting, die de werken van de in 1903 overleden naamgever voortzette, werden op meer plaatsen in Zuidoost Friesland soortgelijke projecten gestart. Ook eenzelfde nederzettinkje bij Waskemeer heeft, net als dat onder Nij Beets, de naam Janssenstichting gekregen.
 |
| Hier ligt ongeveer het middelpunt van het GrootFrieslandPad |
Op de helft van het GFP
Langs het schelpenpaadje bij de Jansen Stichting staan we letterlijke en figuurlijk even stil. Op dit punt, we kunnen er een paar honderd meter naast zitten, zijn we op de helft van het Groot FrieslandPad aanbeland. We nemen ons voor om dit heuglijke feit in Beetsterzwaag te gaan vieren.
We wandelen nu al kilometerslang door de Friese landerijen en het valt ons op dat we zo weinig weidevogels zien en horen. Geen kieviten, geen grutto’s, scholeksters en veldleeuwerikjes. Het is stil in het veld. We buigen ons over de vraag wat daar de oorzaak van is, maar we komen niet met een eensluidende verklaring.
 |
| Langs de oever van het door zandafgraving ontstane meer |
Aan de westoever van het “zandgat” tussen Nijbeets en Beetsterzwaag vinden we een prachtige plek om een koffiepauze te houden. Op deze plek, die op een heuvel is aangelegd, staan twee bankjes die ons een schitterend uitzicht over de steeds groeiende waterplas bieden. Een waterig zonnetje biedt ons warmte en lage struiken (voornamelijk bramenstruiken) houden ons heerlijk uit de wind. We nemen de tijd en genieten van deze zeer verrassende plek.
Bij “Oudbeets” verlaten we de verharde paden en wandelen we het bos in.
(OUD)-Beets
Het voormalige dorp Beets werd al in de 11e eeuw genoemd. Eind 11e eeuw stond op de plaats waar nu de begraafplaats is een kerk. De kerk van Beets was gewijd aan de Heilige Geertruid en stond onder bewind van monniken. Beets was oorspronkelijk de hoofdplaats van wat later Opsterland is gaan heten. Het dorp vervulde eeuwenlang een belangrijke rol, niet alleen als regioplaats, maar ook voor Roomse gelovigen. De zetel van de Deken van de Rooms Katholieke Kerk van Boornego was er gevestigd. De Beetster Deken was commissaris en deken van de “seendstoel” (katholieke rechtbank).
 |
| Hier stond vroeger het kerkje van Oud Beets |
De dorpen Beetsterzwaag, Olterterp en Nij Beets zijn van latere datum. Beetsterzwaag en Olterterp zijn door verhuisbewegingen van Beetsters ontstaan. Oud Beets ligt op een hoge zandrug, toen de bevolking toenam zochten ze in de omgeving naar hoger gelegen gronden.
In de jaren '20 van de vorige eeuw werd Beets bij Beetsterzwaag gevoegd. In 1958 werd de plaats bij de aanleg van rijksweg 43 (later omgebouwd tot A7) doormidden gesneden. De kerk werd in 1984 gesloopt. Op het kerkhof werd in 1988 een klokkenstoel geplaatst.
Patat en bier
We wandelen langs het huis waar Foekje met haar moeder en zus een aantal jaren heeft gewoond. Zo te zien heeft de tijd er stilgestaan. Er is namelijk niets veranderd.
In de plaatselijke lunchroom (een veredelde snackbar) gedenken we dat we over de helft van het Groot FrieslandPad zijn. Met een lekkere snack en een stevige bier vieren we deze mijlpaal (of zoals in het metrische stelsel: “kilometerpaal”). Met enige moeite weten we ons na een dik uur uit de luie stoelen op te richten. We moeten voort.
 |
| Een veld vol mooie paarse krookjes |
Jan dirigeert het wandelgezelschap naar de tuin van het oude gemeentehuis. Grote velden vol met krokusjes staan in bloei en geven het een geel-paars uiterlijk. Een uitgelezen plek voor fanatieke fotografen.
Via het parkje belanden we op een bekend stukje van de route. We hebben hier namelijk tijdens het Friesewoudenpad ook al eens gewandeld. Tot aan Olterterp is het een feest van herkenning.
Na Olterterp wandelen we weer over bospaden. Bij een ven, diep in het bos verscholen, drinken we, zittend op een gevallen oude boomstam, onze thee. De vermolmde boomstronk die vlakbij staat biedt voor het mannelijke gezelschap vertier door er stukken af te breken. Het zit er heerlijk.
Vanaf hier is het nog slechts tweeëneenhalve kilometer tot aan de auto.
Vertrek Grou: 08:30 uur
Start wandeltocht: 09:45 uur
Finish wandeltocht: 16:30 uur
