NFW (02) Burgum - Hurdegaryp

Afstand: 15 kilometer

Terrein: Onverharde paden, smalle geasfalteerde fietspaden en in de buurt van Noardburgum een stuk langs de drukke N355. 

Weer: Licht bewolkt met een stevige westenwind. De temperatuur ligt rond de tien graden.

De start van het Noardlike Fryske Wâldenpaad is, als in het routegids staat omschreven, eigenlijk in Burgum. Maar zoals al in ons vorige verslag al is verwoord, hebben we ervoor gekozen om, om praktische redenen, de tocht ergens anders te beginnen. Hotze kan als gids en “route-lezer” vandaag vooraan in de gids beginnen.
Maar we beginnen traditiegetrouw met koffie en dat doen we voor ons vertrek op het adres It Roer nummer 7.

Wat er tijdens de tocht gebeurde

De finishauto staat vandaag op een parkeerterreintje langs de Ottemaweg boven Hurdegaryp geparkeerd. In een “jiffy” zijn we daarna in Burgum. Omdat het vandaag zondag is en de winkels niet open zijn, kunnen we op het grote parkeerterrein op “De Markt” onze auto kwijt. Zoals gewoonlijk is het voor Hotze weer een dilemma om op het grote lege plein een “geschikt” plekje te vinden. Maar gelukkig staagt hij daarin.

Koffie op! We kunnen weer.....

Burgum is de hoofdplaats van de gemeente Tytjerksteradiel en is volgens velen een gezellig dorp. “De Tegenwoordige Staat of Historische Beschryvinge van Friesland” meldde in 1787 dat het was: ‘een aanzienlyk dorp […]. De Kerk van dit dorp is een Kruiskerk, […] naby dezelve was weleer gelegen het ryke Bergumer Klooster, met naame Bergklooster, hetwelk, ten Noorden, met zyne aanzienlyke plantagien aan ’t Kerkhof grensde. Niet verre van hier heeft men de buurt Nyestad; doch de voornaamste dichte buurt ligt in ’t Westen, en is met veele aanzienlyke huizen en welgevloerde straaten voorzien.

In 1580 ging het klooster in eigendom over aan de provincie en deze maakte bekend dat ieder het klooster mocht afbreken. Later bij resolutie van 6 november 1581 werd o.m. besloten dit klooster af te branden, "opdat de vijanden (Spanjaarden) daarvan geen roofnesten make".

Welgevloerde straaten

Over één van deze “welgevloerde straaten”, stappen we het dorp door. We passeren de kruiskerk, waarvan wordt geschreven dat deze kort na 1100 moet zijn gebouwd. De kerk is toegewijd aan Sint-Martinus. Aanvankelijk was het maar een klein kerkje, maar met name door invloed van het, net ten noorden ervan gelegen klooster, is het gedurende eeuwen steeds weer iets vergroot. De verschillende soorten gebruikte bakstenen geven vrij nauwkeurig weer wat er in welke periode is bijgebouwd. 

Broekspijpen omhoog dan maar

In het buurtschap “Nieuwstad” verlaten we de klinkerweg slaan we een pad in dat op een gegeven moment zo modderig wordt dat de broekspijpen omhoog moeten. Bij een klein vennetje drinken we, al zittend op een betonnen bak, onze koffie en eten de eerste broodjes. De pauze is vroeg vanochtend.

Toutenburg

Even later lopen we langs het terrein van voormalig “Nieuw Toutenburg”. In 1959 opende hier het eerste Nederlandse Verpleeghuis voor ouderen met psychiatrische problemen haar deuren. Het huis had een pioniersrol in de behandeling en verzorging van dementerende ouderen. ‘Geestelijk gestoorden' werden in de eerste helft van de negentiende eeuw nauwelijks als patiënten gezien. Ze werden meer als misdadigers dan als zieken behandeld. Friesland is de eerste provincie met een groot tehuis voor de verpleging van ‘geestelijk gestoorde bejaarden, die in een vergevorderd stadium zijn.’ 

Gelukkig denken we tegenwoordig anders. Het tehuis is gesloopt en op het terrein staat nu een nieuwe woonlocatie, waar gespecialiseerde zorg wordt geboden aan  mensen met het syndroom van Korsakov en voor ouderen met psychiatrische problemen.

Scherjontsjes

In Noardburgum wandelen we langs de klompenmakerij van Scherjon. Hier worden nog alle dagen klompen gemaakt. Daarnaast is er een klompenmuseum, waar de geschiedenis van Nederlands oudste schoeisel wordt geduid. Klompmaker Scherjon is vooral bekend om de productie van “Fryske Learkeklompen”, een voor de streek zo typerende klomp: “Scherjontsjes”. Jan weet iets te vertellen over het maken van klompen. Zijn vader is vroeger klompmaker geweest en zelf draagt hij, tot op de dag van vandaag, geregeld learkeklompen.

Bij Quatrebras (het Franse woord voor kruispunt) is het qua verkeer even wat drukker. We wandelen langs de Rijksstraatweg van Leeuwarden naar Groningen (N355). Maar gelukkig wordt het al snel weer rustiger als we richting de ‘Foksegatten” wandelen.

Bij restaurant “Dûke Lûk” in Feanwâldsterwâl, willen we een kopje koffie drinken, maar helaas de hond mag niet mee naar binnen. Nou, dan niet; en we wandelen verder. 

Tegen de wind in

Dooie muis

Nadat we onder de spoorlijn Leeuwarden - Groningen zijn doorgelopen komen we in de volle wind. Het is dan weliswaar zonnig, maar de harde wind maakt dat de gevoelstemperatuur laag is. De route is hier een verhard fietspad (Koekoekspaad) dat aan weerszijden wordt geflankeerd door brede sloten. Hier kunnen we Famke wel even los laten lopen. Het hondje draaft voor ons uit. Plotseling blijft ze staan en met katachtige sprong duikt ze de berm in. Hap! Een muisje. Jan probeert te redden wat er te redden valt, maar het diertje heeft de voor hem onverwachte aanval niet overleefd.

Bovenop het uitkijkpunt bij het Ottema-Wiersma reservaat bezetten we de bankjes om onze thee te drinken. We zijn bijna bij de finish van vandaag, dus dat kan nog mooi even. Vanaf de heuvel hebben we mooi uitzicht over de “Sippen-finnen”. Vanuit de bosjes aan de overkant van de vaart komt plotseling een groep Exmoorpony’s tevoorschijn. Al grazend komen ze onze kant op, maar besteden geen aandacht aan onze aanwezigheid. 

Thee met uitzicht

Nog een klein stukje tegen de wind in en dan zijn we bij de finishauto. 

Heb je zin om onze foto’s van het Noardlike Fryske Wâldenpaad te bekijken? Klik dan op deze LINK

Vertrek Grou: 12:00 uur

Start wandeltocht: 12:45 uur

Finish wandeltocht: 16:45 uur

NFW (01) Earnewâld - Burgum

Afstand: 15 kilometer

Terrein: Eerst onverharde paden. Later smalle binnenweggetjes met hier en daar wat asfalt. 

Weer: Aanvankelijk iets bewolkt, maar gaandeweg de tocht komt de zon er lekker door. De temperatuur ligt rond tien graden.

Hè, eindelijk is het dan zover..... Een paar weken geleden is de afspraak al gemaakt dat we vandaag een wandelingetje gaan maken. We laten het weer bepalen welke wandelroute we nemen en waar we starten. Lees voor het verhaal over welke keuzes we kunnen maken onze vorige weblog.

Pannenkoekwafels

Het is zaterdagochtend, negen uur, als de deurbel op het adres It Roer 9 een irritant geklingel laat horen. Het is buurvrouw Tineke die de vraag poneert of de stapperij van vandaag wel doorgang moet vinden. Buienradar laat een omvangrijk motregengebied zien waarvan wordt verwacht dat dat pas in de middag is overgetrokken. Willen we ons nat laten regenen….? Nou nee, eigenlijk niet.

Tineke biedt, ter substitutie van het wandelen, aan om wafels te bakken. Zo’n voorstel kunnen we natuurlijk niet afslaan en daarom zitten we een uur later met zijn vijven op nummer 7 aan koffie met heerlijke pannenkoek-wafels. We praten wat, drinken een kop koffie, we nemen een wafeltje………… en dan breekt plotseling de zon door. 

Unaniem ja

Volgens de buienradar moet het op dit moment regenen, maar dat doet het dus niet. Dan borrelt bij een ieder de vraag naar boven: “Zullen we toch nog maar gaan wandelen?”

De stemming over wel of niet wandelen resulteert in een unaniem “ja”, zodat een kwartier later de beide Fordjes van de gezamenlijke oprit afrijden, op weg naar de start van alweer een nieuw “avontuur”.

Links het bos en rechts de rietvelden

Jan heeft de route inmiddels op zijn GPS ge-upload. We starten net ten noorden van Earnewâld. Volgens het routeboekje is dit eigenlijk de laatste etappe van het NFW-pad, maar vanwege het feit dat het gebied hier, vanwege het vogelbroedseizoen, binnenkort voor het publiek wordt afgesloten doen we deze wandeling maar als eerste. Bovendien staat er een flauw westenwindje; en die hebben we lekker in de rug. 

Een dillema?

De finishauto wordt naar Burgum gereden en op het parkeerterrein achter restaurant “De Pleats” geparkeerd. In ijltempo rijden we naar de start. Het parkeerterrein bij het gaswinterrein, net ten noorden van Earnewâld is nog maagdelijk leeg: een DILEMMA!!! Waar parkeert Hotze zijn vehicle?? Er is immers zoveel keus. Het valt niet mee om op een leeg parkeerterrein een plaatsje te kiezen.

Na wat heen en weer geschuif vindt de auto zijn plaats en worden de tassen over de schouders gegooid en Famke aan de riem gegespt. We gaan weer “los”!

Wat er tijdens de tocht gebeurde

De eerste kilometers van de tocht van vandaag voeren ons door een prachtig natuurgebied. Dit is deel van het Nationaal Park De Alde Feanen en is stiltegebied en derhalve gedurende de periode 15 maart tot ergens in juli niet toegankelijk voor het publiek. Rondom ons zitten veel ooievaars te broeden. De nesten zitten werkelijk overal: boven in bomen, bovenop speciaal daarvoor geplaatste palen en op schuren. Zo nu en dan worden we vergast op het vrolijke geklepper van de zwart-witte steltloper. 

Als we de eerste bosschages uitwandelen komen we in een open gebied met uitgestrekte rietvelden. Een rietsnijder is in de verte bezig rietschoven te maken. Met een speciale machine snijdt hij de onderkanten van de schoven eraf. Dit restmateriaal wordt in het vuur gegooid. 

We passeren een uitzichttoren, waar natuurlijk even naar boven moet worden geklommen. Het hondje blijft beneden. Ze heeft een hekel aan ‘open’ traptreden.  

Gakkende ganzen

Gakkende ganzen
Rondom ons gonst het van vogelgeluiden, waarbij het gakken van ganzen de boventoon voert. Ten tijde van de natte vervening van dit gebied zijn er, door het uitbaggeren van het veen, veel grote petgaten ontstaan die worden bezet door duizenden ganzen, in diverse soorten, die vanuit het hoge noorden naar hier zijn getrokken om te overwinteren. Het wordt zo zoetjes aan tijd dat ze weer naar het noorden trekken. 

Na een flinke poos door het veengebied te hebben gelopen krijgen we weer asfalt onder onze voeten en gaat het richting Garijp. Net voordat we de N31 kruisen zien we een bankje met tafel staan: tijd voor koffie dus. 

Via het “Mounehoek-tunneltje” raken we aan de oostkant van de N31 oftewel de Wâldwei. Via allerlei kleine weggetjes lopen we verder. We wandelen langs de woning van de “boargemaster fan Sumarreheide” Doede Veeman. Hoewel het huis, aan het eind van een doodlopende reed, iets van de route staat. 

Is het nou "hooimeid", of "hooimijt"????

In het gehucht Sumarreheide zelf drinken we onze thee in een soort hooimijt waarin een bankje staat. Als het had geregend hadden we hier mooi kunnen vertoeven. Maar ja….., dat kunnen we met het zonnige en droge weer van dit moment ook wel.

Via kleine weggetjes en smalle paadjes komen we uiteindelijk in Sumar uit. We wandelen door het dorp en nemen even tijd om het fraaie, edoch ingewikkelde beeld aan de noordkant van het dorp te bewonderen. Het is dan nog een dikke kilometer naar de finish van vandaag. Via de “Burgumerdaam-brug” steken we het PM-kanaal over. Omdat vanwege de fotografie onderweg het peloton uitelkaar is geraakt wordt bij het gemeentehuis van Tytjerksteradiel even een korte pauze ingelast. Het valt ons nu pas op hoeveel verkeer er is. Het is druk op de weg.

Burgumerdaam

Koffie met/of zonder gebak

Als we bij de finish-auto arriveren besluiten we om in “De Pleats” nog een kopje koffie te drinken. Koffie wordt besteld en vier van de vijf wandelaars nemen er nog iets lekkers bij. De koffie wordt vrij snel geserveerd, maar het gebak laat enigszins op zich wachten. Dan oppert Tineke dat ze het eigenlijk niet vind kunnen dat het gebak nog niet is gebracht; de koffie is immers al op. Hein wijst zijn moeder erop dat zij, als enige die geen gebak heeft besteld, als enige reageert op het verlate gebak. Gelukkig hebben we de lach op onze hand.

De lekkere smaak van het gebak/de taart/de koek doet ons het wachten erop snel vergeten.

Op weg naar huis pikken we ‘en passant’ de startauto nog op.

Heb je zin om onze foto’s van het Noardlike Fryske Wâldenpaad te bekijken? Klik dan op deze LINK

Vertrek Grou: 12:00 uur

Start wandeltocht: 13:00uur

Finish wandeltocht: 16:00 uur