zondag 17 maart 2019

NFW (02) Burgum - Hurdegaryp

Afstand: 15 kilometer
Terrein: Onverharde paden, smalle geasfalteerde fietspaden en in de buurt van Noardburgum een stuk langs de drukke N355. 
Weer: Licht bewolkt met een stevige westenwind. De temperatuur ligt rond de tien graden.

De start van het Noardlike Fryske Wâldenpaad is, als in het routegids staat omschreven, eigenlijk in Burgum. Maar zoals al in ons vorige verslag al is verwoord, hebben we ervoor gekozen om, om praktische redenen, de tocht ergens anders te beginnen. Hotze kan als gids en “route-lezer” vandaag vooraan in de gids beginnen.
Maar we beginnen traditiegetrouw met koffie en dat doen we voor ons vertrek op het adres It Roer nummer 7.

Wat er tijdens de tocht gebeurde
De finishauto staat vandaag op een parkeerterreintje langs de Ottemaweg boven Hurdegaryp geparkeerd. In een “jiffy” zijn we daarna in Burgum. Omdat het vandaag zondag is en de winkels niet open zijn, kunnen we op het grote parkeerterrein op “De Markt” onze auto kwijt. Zoals gewoonlijk is het voor Hotze weer een dilemma om op het grote lege plein een “geschikt” plekje te vinden. Maar gelukkig staagt hij daarin.
Koffie op! We kunnen weer.....
Burgum is de hoofdplaats van de gemeente Tytjerksteradiel en is volgens velen een gezellig dorp. “De Tegenwoordige Staat of Historische Beschryvinge van Friesland” meldde in 1787 dat het was: ‘een aanzienlyk dorp […]. De Kerk van dit dorp is een Kruiskerk, […] naby dezelve was weleer gelegen het ryke Bergumer Klooster, met naame Bergklooster, hetwelk, ten Noorden, met zyne aanzienlyke plantagien aan ’t Kerkhof grensde. Niet verre van hier heeft men de buurt Nyestad; doch de voornaamste dichte buurt ligt in ’t Westen, en is met veele aanzienlyke huizen en welgevloerde straaten voorzien.

In 1580 ging het klooster in eigendom over aan de provincie en deze maakte bekend dat ieder het klooster mocht afbreken. Later bij resolutie van 6 november 1581 werd o.m. besloten dit klooster af te branden, "opdat de vijanden (Spanjaarden) daarvan geen roofnesten make".

Welgevloerde straaten
Over één van deze “welgevloerde straaten”, stappen we het dorp door. We passeren de kruiskerk, waarvan wordt geschreven dat deze kort na 1100 moet zijn gebouwd. De kerk is toegewijd aan Sint-Martinus. Aanvankelijk was het maar een klein kerkje, maar met name door invloed van het, net ten noorden ervan gelegen klooster, is het gedurende eeuwen steeds weer iets vergroot. De verschillende soorten gebruikte bakstenen geven vrij nauwkeurig weer wat er in welke periode is bijgebouwd. 
Broekspijpen omhoog dan maar
In het buurtschap “Nieuwstad” verlaten we de klinkerweg slaan we een pad in dat op een gegeven moment zo modderig wordt dat de broekspijpen omhoog moeten. Bij een klein vennetje drinken we, al zittend op een betonnen bak, onze koffie en eten de eerste broodjes. De pauze is vroeg vanochtend.

Toutenburg
Even later lopen we langs het terrein van voormalig “Nieuw Toutenburg”. In 1959 opende hier het eerste Nederlandse Verpleeghuis voor ouderen met psychiatrische problemen haar deuren. Het huis had een pioniersrol in de behandeling en verzorging van dementerende ouderen. ‘Geestelijk gestoorden' werden in de eerste helft van de negentiende eeuw nauwelijks als patiënten gezien. Ze werden meer als misdadigers dan als zieken behandeld. Friesland is de eerste provincie met een groot tehuis voor de verpleging van ‘geestelijk gestoorde bejaarden, die in een vergevorderd stadium zijn.’ 
Gelukkig denken we tegenwoordig anders. Het tehuis is gesloopt en op het terrein staat nu een nieuwe woonlocatie, waar gespecialiseerde zorg wordt geboden aan  mensen met het syndroom van Korsakov en voor ouderen met psychiatrische problemen.

Scherjontsjes
In Noardburgum wandelen we langs de klompenmakerij van Scherjon. Hier worden nog alle dagen klompen gemaakt. Daarnaast is er een klompenmuseum, waar de geschiedenis van Nederlands oudste schoeisel wordt geduid. Klompmaker Scherjon is vooral bekend om de productie van “Fryske Learkeklompen”, een voor de streek zo typerende klomp: “Scherjontsjes”. Jan weet iets te vertellen over het maken van klompen. Zijn vader is vroeger klompmaker geweest en zelf draagt hij, tot op de dag van vandaag, geregeld learkeklompen.

Bij Quatrebras (het Franse woord voor kruispunt) is het qua verkeer even wat drukker. We wandelen langs de Rijksstraatweg van Leeuwarden naar Groningen (N355). Maar gelukkig wordt het al snel weer rustiger als we richting de ‘Foksegatten” wandelen.

Bij restaurant “Dûke Lûk” in Feanwâldsterwâl, willen we een kopje koffie drinken, maar helaas de hond mag niet mee naar binnen. Nou, dan niet; en we wandelen verder. 
Tegen de wind in
Dooie muis
Nadat we onder de spoorlijn Leeuwarden - Groningen zijn doorgelopen komen we in de volle wind. Het is dan weliswaar zonnig, maar de harde wind maakt dat de gevoelstemperatuur laag is. De route is hier een verhard fietspad (Koekoekspaad) dat aan weerszijden wordt geflankeerd door brede sloten. Hier kunnen we Famke wel even los laten lopen. Het hondje draaft voor ons uit. Plotseling blijft ze staan en met katachtige sprong duikt ze de berm in. Hap! Een muisje. Jan probeert te redden wat er te redden valt, maar het diertje heeft de voor hem onverwachte aanval niet overleefd.

Bovenop het uitkijkpunt bij het Ottema-Wiersma reservaat bezetten we de bankjes om onze thee te drinken. We zijn bijna bij de finish van vandaag, dus dat kan nog mooi even. Vanaf de heuvel hebben we mooi uitzicht over de “Sippen-finnen”. Vanuit de bosjes aan de overkant van de vaart komt plotseling een groep Exmoorpony’s tevoorschijn. Al grazend komen ze onze kant op, maar besteden geen aandacht aan onze aanwezigheid. 
Thee met uitzicht
Nog een klein stukje tegen de wind in en dan zijn we bij de finishauto. 

Heb je zin om onze foto’s van het Noardlike Fryske Wâldenpaad te bekijken? Klik dan op deze LINK

Vertrek Grou: 12:00 uur
Start wandeltocht: 12:45 uur
Finish wandeltocht: 16:45 uur